Ứng dụng công nghệ thông tin và sơ đồ tư duy trong dạy học Toán 5 giúp học sinh khám phá kiến thức mới

Trong thư Bác Hồ gửi học sinh nhân ngày khai trường đầu tiên của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa Bác đã viết : “ Non sông Việt Nam có nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có sánh vai với được các cường quốc năm châu được hay không chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các cháu”. Đúng thật vậy muốn trẻ em trở thành chủ nhân tương lai của đất nước thì chúng ta phải đào tạo được những thế hệ tiếp nối có trình có trình độ khoa học kĩ thuật tiên tiến vì vậy người học sinh phải có cơ sở kiến thức khoa học. Bởi khoa học là chìa khóa mở đường cho con người đi vào tất cả các lĩnh vực khác.

 Trong tình hình hiện nay, nền kinh tế khoa học xã hội phát triển không ngừng. Đòi hỏi ngành Giáo dục phải đầu tư hơn và luôn đổi mới phương pháp dạy học để đào tạo lực lượng kế thừa và có khả năng tiếp cận với sự phát triển đi lên của toàn xã hội. Vì thế, trong mỗi năm học ngành giáo dục đều có từng chủ đề riêng cho từng năm học cũng là nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng đổi thay của xã hội. Muốn cho nền giáo dục của nước nhà theo kịp nền giáo dục của các nước tiên tiến trên thế giới thì ngành giáo dục cần đào tạo ra nhiều nhân tài nhân lực phục vụ chbo nước nhà sao cho phù hợp với sự phát triển xã hội. Vậy muốn đào tạo tốt lực lượng kế thừa thì những người làm công tác giáo dục phải luôn biết đổi mới các phương pháp dạy học và ứng dụng những gì mới nhất phù hợp với việc dạy học nhằm đáp ứng nhu cầu của xã hội. Vì vậy, người giáo viên phải biết vận dụng những cái mới cái hay vào dạy học trong đó ứng dụng Công nghệ thông tin và sơ đồ tư duy vào giảng dạy.

 

doc 32 trang Người đăng phuquy Lượt xem 1137Lượt tải 0 Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Ứng dụng công nghệ thông tin và sơ đồ tư duy trong dạy học Toán 5 giúp học sinh khám phá kiến thức mới", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
à cô đã trình chiếu trong tiết dạy. 
+ Phương pháp đàm thoại vấn đáp khi dùng sơ đồ tư duy để dạy toán sẽ giúp học sinh:
- Sáng tạo hơn.
- Tiết kiệm thời gian.
- Ghi nhớ tốt hơn.
- Nhìn thấy kiến thức tổng thể.
- Tổ chức và phân loại phương pháp giải tốt hơn. 
+ Phương pháp dạy học phát huy tính tích cực của học sinh
- Phương pháp này đòi hỏi giáo viên phải chủ động lựa chọn  nội dung theo từng đối tượng học sinh, tức là phải dạy học xuất phát từ trình độ, năng lực, điều kiện cụ thể của từng học sinh. Điều đó có nghĩa là phải “cá thể hoá” dạy học, giáo viên là người tổ chức, hướng dẫn quá trình học tập. Điều đó không có nghĩa là làm giảm vai trò của người giáo viên mà chính là làm tăng vai trò chủ động, sáng tạo của họ. Điều đó cũng kéo theo sự thay đổi hoạt động học tập của học sinh. Mục đích của việc làm này là nhằm tạo điều kiện cho mọi học sinh có thể học tập tích cực, sáng tạo, chủ động theo khả năng của mình trong từng lĩnh vực.
Tính tích cực là một phẩm chất vốn quý của con người trong đời sống xã hội; con người không chỉ tiếp thu những cái đã có mà luôn chủ động tìm tòi, khám phá, sáng tạo ra những cái mới phục vụ cho nhu cầu và cuộc sống của mình. Tính tích cực trong học tập là tính tích cực trong hoạt động nhận thức, đặc trưng ở khát vọng hiểu biết, cố gắng trí tuệ và nghị lực cao trong quá trình chiếm lĩnh kiến thức khoa học bằng hoạt động học.
III. Giới hạn của đề tài: 
Như chúng ta đã biết, các phương pháp dạy học truyền thống thường gây nhàm chán cho học sinh nhất là học sinh ở bậc Tiểu học, lứa tuổi hiếu động thích tìm hiểu cáí hay, cái mới bằng hình ảnh thật, hình ảnh sinh động. bằng sơ đồ hình vẽ bắt mắt . Vậy truyền trải những những hình ảnh sinh động, tư liệu có tính giáo dục vào bài dạy thì chỉ có công nghệ thông tin và dùng CNTT mới làm được điều đó. Trong quá trình đổi mới phương pháp dạy học, nếu chúng ta có sự cần nhắc và chọn lựa nội dung kiến thức cần truyền thụ cho học sinh hợp lý thì giáo án điện tử và sơ đồ tư duy là một trong những hình thức đổi mới hiệu quả đối với môn toán ở lớp 5 nhằm gây sự Tự tìm tòi, khám phá kiến thức trong học tập.
Khách thể nghiên cứu bao gồm: 
Lớp 5a5 trường TH Xuyên Mộc và bạn bè đồng nghiệp trong trường, trong huyện, ngoài huyện, bạn cùng học công nghệ 
Năm học : 2010 -2011 và năm học 2011- 2012. 
 Đối tượng nghiên cứu: 	
Tham khảo Các bài dạy bằng công nghệ thông tin và sơ đồ tư duy trên mạng Intennet, của bạn bè đồng nghiệp, các bài dạy từ các hội thảo chuyên đề các cấp đã tổ chức. 
Tìm cách đưa các bài dạy có ứng dụng công nghệ thông tin và sơ đồ tư duy vào dạy học toán. Phải đưa vào bài dạy như thế nào cho phù hợp với nội dung bài dạy.
Khi soạn bài có ứng dụng CNTT và sơ đồ tư duy cần chú ý các đặc tính cơ bản sau:
Cần tạo ra một môi trường học tập hoàn toàn mới mà trong môi trường này tính chủ động, sáng tạo của học sinh được phát triển tốt nhất. Học sinh có điều kiện phát huy khả năng phân tích, suy đoán và xử lý thông tin một cách có hiệu quả.
Cung cấp một môi trường cho phép đa dạng hoá mối quan hệ tương tác hai chiều giữa thầy và trò.
Tạo ra một môi trường dạy và học linh hoạt, có tính mở. Trong các hình thức tổ chức dạy - học có sự hỗ trợ của công nghệ thông tin thì vai trò của người thầy đặc biệt quan trọng. Nó đòi hỏi cao hơn ở người thầy khả năng các hình thức tổ chức dạy học truyền thống. Về một góc độ nào đó, năng lực của người thầy thể hiện qua hệ thống định hướng giúp học sinh phát hiện và giải quyết vấn đề thông qua hệ thống các câu hỏi. 
Hệ thống các câu hỏi của người thầy phải đáp ứng được các yêu cầu sau:
Các câu hỏi phải mang tính gợi mở, định hướng giúp cho học sinh con đường xử lý thông tin để đi đến kiến thức mới.
Các câu hỏi phải trợ giúp học sinh củng cố kiến thức mới và tăng cường khả năng vận dụng kiến thức trong thực hành.
Các câu hỏi phải có tính mở để khuyến khích học sinh phát huy tính sáng tạo, khả năng phân tích tổng hợp, khái quát hoá các tri thức đã được trang bị để giải quyết vấn đề. Điều khác biệt so với các hình thức dạy học truyền thống là quá trình truyền đạt, phân tích, xử lý thông tin và kiểm tra đánh giá kết quả được giáo viên, học sinh thực hiện có sự trợ giúp của các phần mềm.
IV. Các giả thiết nghiên cứu : 
Sách công nghệ thông tin dành cho giáo viên.
Tự học thiết kế diễn hình với PowerPoint 2003.
Tự học Excel 2002. 
Thiết kế diễn hình với PowerPoint 2007
Các phần mền dạy học toán. 
Hệ thống mạng Internet.
Một vài nghiên cứu đã chỉ ra rằng nếu giáo viên có sử dụng CNTT và sơ đồ tư duy trong quá trình giảng bài thì họ có thể đưa ra các câu hỏi với yêu cầu cao hơn so với lớp không sử dụng. Sử dụng CNTT cho phép ta phân tích các mối liên kết giữa các dạng toán có yếu tố hình học. Ý tưởng trên về sử dụng CNTT thiết kế các bài dạy toán có yếu tố hình học lớp 5 giúp học sinh hiểu sâu nội dung bài hơn. 
Toán học là một môn khoa học trừu tượng, do đó khai thác sử dụng phần mềm và sử dụng Công nghệ thông tin và sơ đồ tư duy trong dạy học toán 5 có những đặc thù riêng. Ngoài mục tiêu trợ giúp học sinh chiếm lĩnh kiến thức thì vấn đề phát triển tư duy suy luận lôgic, óc tưởng tượng sáng tạo toán học và đặc biệt là khả năng tự tìm tòi chiếm lĩnh kiến thức là một mục tiêu đạt được nhờ công nghệ thông tin và sơ đồ tư duy. Sản phẩm của môi trường học tập với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin và sơ đồ tư duy là những học sinh có năng lực tư duy sáng tạo toán học, có năng lực giải quyết các vấn đề và năng lực tự học một cách sáng tạo. 
B . NỘI DUNG
V. Kế hoạch thực hiện : 
- Thực kế hoạch bắt đầu từ năm học 2009 đến nay. 
- Hình thức này được áp dụng với quy mô số học sinh từ 25 đến 40 HS . Ngoài các phương tiện dạy học thông thường của một lớp học truyền thống như bảng đen, phấn trắng, thước kẻ... do tôi chủ nhiệm. một số tiết dạy tôi đã đưa vào lớp học máy tính, máy chiếu. Trong giờ học, cả lớp quan sát kết quả xử lý của máy tính trên màn hình lớn.
Kế hoạch soạn bài toán mà mình nuốn dạy bằng CNTT.
Nghiên cứu kỹ bài trước khi soạn.
Nghiên cứu các tình huống có thể xẩy ra khi dạy toán. 
Tìm tài liệu minh họa cho bài dạy. 
Định hình trước thiết kế các slide cho tiết học toán của lớp. 
Sử dụng nhiều các phần mềm chuyên dụng làm các thí nghiệm ảo, lồng ghép phim ảnh minh họa. 
Chịu khó thu thập tư liệu cho môn toán.
- Vận hết thế mạnh của các loại hiệu ứng trong PowePoint.
Có thể tóm tắt quá trình tìm tòi khám phá kiến thức trên CNTT bằng sơ đồ sau:
Kiến thức
Dự đoán
Kiểm nghiệm
Điều chỉnh
Kiến thức mới
Ngoài ra chúng ta có thể vận dụng sơ đồ tu duy cuả thầy Nguyễn Chí Thanh vào đổi mới trong dạy học toán nhằm hướng dẫn học sinh chiếm lĩnh phương pháp giải toán lôgich:
GV tổng hợp thay sửa bổ sung giả thiết kết luận, lập luận bài toán mới
Các dạng bài tập 
Bài tập cơ bản 
Học sinh phân tích đề, tự phát hiện phương pháp qui về các bài toán đã biết cách giải.
Sử dụng Công nghệ thông tin để tạo sơ đồ tư duy trong dạy học toán đi tìm lời giải hoặc minh hoạ kết quả lời giải. Hình thức này thường được sử dụng trong hình thức tổ chức lớp học với số đông phù hợp các tiết học nội dung bài mới.
1. Một số ví dụ: tôi đã ứng dụng CNTT thiết kế bài dạy môn toán lớp 5 : 
- Ví dụ 1 : Tuần 4 - Bài: Ôn tập và bổ sung giải toán (trang 18 SGK)
I/- Mục đích yêu cầu :
Giúp học sinh:
- Biết một dạng quan hệ tỷ lệ (đại lượng gấp lên bao nhiêu lần thì đại lượng tương ứng cũng gấp lên bấy nhiêu lần).
- Biết giải bài toán liên quan đến quan hệ tỉ lệ này bằng một trong hai cách “Rút về đơn vị” hoặc tìm tỉ số. 
II. Các hoạt động dạy học chủ yếu
 Hoạt động 1: Tổ chức cho học sinh :
Bước 1: Ôn tập tái hiện:
	Giúp học sinh ôn lại những kiến thức đã học có liên quan đến các kiến thức mới mà học sinh cần nắm được.
* Tìm hieåu ví duï veà quan heä tæ leä (thuaän)
chẳng hạn: GV nêu bài toán : Giaùo vieân treo baûng phuï vieát saün noäi dung cuûa ví duï, yeâu caàu hoïc sinh ñoïc.
Thôøi gian ñi
1 giôø
2 giôø
3 giôø
Quảng ñöôøng ñi
4km
Bước 2: Phát hiện, nêu vấn đề:
	Cho học sinh phát hiện ra những vấn đề chưa rõ và xem đó là vấn đề cần được giải quyết trong tiết học đó.
Sau đó GV dùng câu gợi mở hỏi học sinh:
 + 1 giôø ngöôøi ño ùñi ñöôïc bao nhieâu km? 
(1 giôø ngöôøi ñoù ñi ñöôïc 4km)
+ 2 giôø ngöôøi ñoù ñi ñöôïc bao nhieâu km?
 (2 giôø ngöôøi ñoù ñi ñöôïc 8 km)
+ 2 giôø gaáp maáy laàn 1 giôø?
 (2 giôø gaáp 1 giôø 2 laàn)
+ 8km gaáp maáy laàn 4 km? 
(8km gaáp 4 km 2 laàn)
+ Nhö vaäy thôøi gian ñi gaáp leân 2 laàn thì quaõng ñöôøng ñi ñöôïc gaáp leân maáy laàn? (Thôøi gian ñi gaáp leân 2 laàn thì quaõng ñöôøng ñi ñöôïc gaáp leân 2 laàn)
Höôùng daãn töông töï 3 giôø so vôùi 1 giôø, 12km so vôùi 4 km.
+ Qua ví duï treân, neâu quan heä giöõa thôøi gian ñi vaø quaõng ñöôøng ñi ñöôïc?
(Khi thôøi gian gaáp leân bao nhieâu laàn thì quaõng ñöôøng cuõng gaáp leân baáy nhieâu laàn)
Bước 3: Tổng hợp, so sánh và đề xuất ý tưởng:
	Từ những vướng mắc cần giải quyết ở trên, cho học sinh độc lập suy nghĩ hoặc thảo luận nhóm để đưa ra các ý tưởng giải quyết vấn đề. Giáo viên nhận xét, bổ sung thêm để hình thành ý tưởng chung.
Baøi toaùn
-Yeâu caàu hoïc sinh ñoïc ñeà baøi toaùn.
+Baøi toaùn cho em bieát nhöõng gì?
(Baøi toaùn cho em bieát: 2 giôø oâ toâ ñi ñöôïc 90km)
+Baøi toaùn hoûi gì?
(Baøi toaùn hoûi 4 giôø oâ toâ ñi ñöôïc bao nhieâu km)
-Yeâu caàu toùm taét baøi toaùn.
-Hoïc sinh toùm taét: 2 giôø: 90km
 4 giôø: ?km
Höôùng daãn hoïc sinh giaûi theo trình như sau:
Bước 4: Dự đoán giả thuyết:
	Cho học sinh suy nghĩ tiếp và dự đoán hay đề xuất giả thuyết về nội dung kiến thức, kĩ năng mới.
Hướng dẫn cách giải 1 :
* Giaûi baèng caùch ruùt veà ñôn vò
+Bieát 2 giôø oâ toâ ñi ñöôïc 90km, laøm theá naøo ñeå tính soá km oâ toâ ñi trong 1 giôø?
+Bieát 1 giôø oâ toâ ñi ñöôïc 45km, laøm theá naøo ñeå tính soá km oâ toâ ñi trong 4 giôø?
+Nhö vaäy ñeå tính soá km oâ toâ ñi trong 4 giôø chuùng ta ñaõ laøm nhö theá naøo?
-Hoïc sinh thaûo luaän, traû lôøi.
+Laáy 90km chia cho 2.
Moät giôø oâ toâ ñi ñöôïc: 90 : 2 = 45(km)
-Hoïc sinh neâu:
Trong 4 giôø oâ toâ ñi ñöôïc: 45 4 = 180(km)
Hướng dẫn cách giải 2 :
* Giaûi baèng caùch tìm tæ soá
+So vôùi 2 giôø thì 4 giôø gaáp maáy laàn?
+Nhö vaäy quaõng ñöôøng 4 giôø ñi ñöôïc gaáp maáy laàn quaõng ñöôøng 2 giôø ñi ñöôïc? Vì sao?
+Vaäy 4 giôø ñi ñöôïc bao nhieâu km?
+Laøm theá naøo ñeå tìm quaõng ñöôøng oâ toâ ñi trong 4 giôø?
GV: Böôùc tìm xem 4 giôø gaáp 2 giôø maáy laàn ñöôïc goïi laø böôùc tìm tæ soá
- 4 giôø gaáp 2 giôø maáy laàn.
-Quaõng ñöôøng 4 giôø ñi ñöôïc seõ gaáp 2 laàn quaõng ñöôøng 2 giôø ñi ñöôïc, vì khi gaáp thôøi gian leân bao nhieâu laàn thì quaõng ñöôøng ñi ñöôïc cuõng gaáp leân baáy nhieâu laàn.
-Trong 4 giôø ñi ñöôïc:
902=180(km)
+Chuùng ta ñaõ:
-Laáy 90 nhaân vôùi soá laàn tìm ñöôïc.
-Hoïc sinh trình baøy baøi giaûi.
Hướng dẫn cách giải 3 :
Ngoài 2 cách giải trên ta còn có giải khác :
Nhận xét bài toán có mấy đại lượng (3 đại lượng) 
(Khi thôøi gian gaáp leân bao nhieâu laàn thì quaõng ñöôøng cuõng gaáp leân baáy nhieâu laàn)
GV kết luân: Dạng toán đại lượng tỷ lệ thuận : 
Quan sát cách giải 1 rút ra cách giải dùng qui tắc tam thức để giải.
Giao việc cho HS làm thế nào để đưa về cách giải ngắn gọn nhất :
Trong 4 giôø ñi ñöôïc:
90 : 2 x 4 =180(km)
Đáp số : 180 km
Từ cách giải này em nào có thể nêu ra được một qui tắc giải của dạng toán dùng tam thức tỉ lệ thuận ? 
Tam thức đơn thuận = đại lượng hai : đại lượng một x đại lượng ba 
Bước 5: Kiểm tra giả thuyết:
	Cho học sinh kiểm tra giả thuyết đã đề xuất qua một số ví dụ cụ thể để khẳng định đó là kiến thức, kĩ năng mới.
Từ cách giải trên : 
GV dùng sơ đồ tư duy thiết kế trên trên slide như sau :
đại lượng thứ hai tăng 
đại lượng thứ nhất giảm 
đại lượng thứ hai giảm 
đại lượng thứ nhất tăng 
Kết quả
Đại lượng thứ hai : đại lượng thứ nhất x đại lượng thứ ba
Toán đại lượng tỉ lệ thuận 
tỷ lệ thuận
- Áp dụng sơ đồ tư duy này để làm luyện tập dạng toán đại lượng tỉ lệ thuận một cách ngắn gọn nhất.
- Ghi nhớ kiến thức toán học một cách logich. 
Tương tự cách làm này chúng ta hướng dẫn học sinh cách giải dạng toán đại lượng tỉ lệ nghịch tuần 4 : Ôn tập và bổ sung về giải toán (tiếp theo trang 20) 
Bước 6: Rút ra kiến thức mới:
	Sau khi kiểm tra và khẳng định giả thuyết đó là đúng, Giáo viên cho học sinh phân tích tìm ra kết luận chung về kiến thức, kĩ năng mới.
I/- Mục đích yêu cầu :
Giúp học sinh:
- Biết một dạng quan hệ tỷ lệ (đại lượng gấp lên bao nhiêu lần thì đại lượng tương ứng cũng gấp lên bấy nhiêu lần).
- Biết giải bài toán liên quan đến quan hệ tỉ lệ này bằng một trong hai cách “Rút về đơn vị” hoặc tìm tỉ số. 
đại lượng thứ hai giảm 
đại lượng thứ nhất tăng 
đại lượng thứ hai giảm 
đại lượng thứ nhất tăng 
Kết quả
Đại lượng thứ hai x đại lượng thứ nhất : đại lượng thứ ba
Toán đại lượng tỉ lệ nghịch
tỷ lệ thuận
- Với dạng bài có yếu hình học không gian tôi đã ứng dụng công nghệ thông tin để áp dụng vào bài dạy của mình nhằm giúp học tiếp nhận kiến thức tích cực qua khai triển hình cụ thể trên từng slide. 
Sử dụng phương tiện công nghệ thông tin dạy trọn vẹn một tiết học
Trong hình thức này bài giảng được thiết kế thành một hệ thống liên kết chặt chẽ phối hợp đan xen các hoạt động của thầy và trò để đạt được mục đích của giờ giảng. Điều đặc biệt là bài giảng được thiết kế sao cho khai thác tối đa sự hỗ trợ của phần mềm. Với hình thức này, có thể thời lượng sử dụng bảng đen sẽ không như các giờ học khác vì nội dung kiến thức được thiết kế sẵn trong các Slide và giáo viên chiếu lên màn hình thay cho viết bảng (ta tạm gọi là giáo án điện tử). Giáo án điện tử được biên soạn dưới hình thức các Slide bao gồm các đơn vị tri thức, các bài tập từ đơn giản đến phức tạp, tạo điều kiện cho việc lĩnh hội tri thức. Từ chiến lược sư phạm, ta cấu trúc hoá các đơn vị tri thức trong giáo án. Các nội dung trình bày bao gồm các sự kiện sẽ nảy sinh trong quá trình tương tác. Các tác động này thực hiện theo những lược đồ nhất định. Việc phân tích, đánh giá các đáp ứng của người học thường dựa trên các yêu cầu đã chuẩn bị sẵn. Số lượng cũng như nội dung của mỗi Slide được xác định sao cho thể hiện được tốt nhất nội dung bài giảng cũng như ý đồ sư phạm. Lượng thông tin của mỗi Slide cũng không hạn chế, với sự hỗ trợ của các phần mềm công cụ thì nội dung không chỉ là dạng text (văn bản) mà còn là âm thanh, hình vẽ, ảnh động, thậm chí cả video. Giáo án điện tử cho phép ta trình diễn một cách trực quan sinh động các nội dung như khảo sát hàm số, dựng hình, quỹ tích mà nếu không sử dụng máy vi tính thì không thể nào mô tả được với chức năng siêu liên kết (Hyperlink) cho phép ta kết nối các Slide của bài giảng thành một hệ thống, từ một vị trí ta có thể truy nhập đến bất kỳ một nội dung (một Slide) nào khác trong bài giảng. Mặt khác, ta có thể kết nối hàng loạt các bài giảng với nhau thành một hệ thống hoàn chỉnh để giảng dạy một vấn đề, một chương. Vì giáo án điện tử tích hợp sẵn một khối lượng kiến thức được liên kết sẵn cho phép người giáo viên ôn tập đến phần nào, giáo viên kích chuột vào tên mục để chuyển đến slide nội dung của mục đó. Với giáo án điện tử này tiến trình lên lớp rất linh hoạt, tiến trình ôn tập có thể rẽ nhánh, triển khai đi sâu vào những nội dung chi tiết, quay lui chuyển về những nội dung đã trình bày... Hơn nữa, khối lượng kiến thức được ôn tập lại trong một tiết rất lớn và giáo viên tiết kiệm được thời gian để viết kẻ, vẽ lên bảng. Nhờ sự hỗ trợ của máy tính và giáo án điện tử, giờ ôn tập chương không còn là cảnh giáo viên liệt kê lại nội dung đã học mà nó là quá trình làm việc tích cực của trò dưới sự dẫn dắt của thầy. Việc làm việc với "cây" kiến thức góp phần phát triển tư duy lôgic, biện chứng cho học sinh. Tuy nhiên giáo án điện tử được thiết kế theo một kịch bản của người giáo viên dự định trước nên việc đưa ra các tình huống là hữu hạn, các giải pháp đáp ứng yêu cầu cố định, trong đó thực tế rất đa dạng và phong phú. Vậy giáo viên cần phối hợp với các phương pháp, hình thức dạy học khác để phát huy tối đa tính tích cực, chủ động của người học nhằm nâng cao chất lượng dạy học.
Quy trình thiết kế một giáo án điện tử:
Ví dụ: bài Diện tích xung quanh diện tích toàn phần của hình hộp chữ nhật (trang 111 SGK). 
Tôi đã thiết kế bài dạy bằng phần mền PowerPoint như sau : 
I. MUÏC ĐÍCH YÊU CẦU 
Giuùp HS :
Coù bieåu töôïng veà dieän tích xung quanh vaø dieän tích toaøn phaàn cuûa hình hoäp chöõ nhaät .
Biết tính dieän tích xung quanh , dieän tích toaøn phaàn cuûa hình hoäp chöõ nhaät. 
Tìm tòi ham hiểu biết cái mới lạ trong toán học.
II/- Các hoạt động dạy học chủ yếu.
Slide 1 
- Giáo viên trực tiếp lên lớp khai thác các tính năng của CNTT để trình bày kiến thức một cách sinh động. Một số trường hợp, giáo viên có thể chuẩn bị sẵn hình vẽ, bảng biểu, sơ đồ tư duy... để rút ngắn thời gian.
Slide 2
Slide 3
- Học sinh quan sát và phán đoán theo sự định hướng của giáo viên. 
- Từng học sinh làm việc gần như "độc lập" với nhau, cùng tập trung vào quan sát, xử lý những thông tin trên màn hình.
Slide 4
Slide 5
Phương pháp quan sát: 
- Hình thành kiến thức, kĩ năng mới.
- Xây dựng thái độ, niềm tin cho học sinh.
- Rèn luyện khả năng tư duy, năng lực xử lí tình huống, giải quyết vấn đề.
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Sử dụng phương pháp đàm thoại: 
- Trả lời câu hỏi và đặt câu hỏi.
- Lập bảng, biểu đồ, sơ đồ, phân tích dữ kiện.
- Thảo luận vấn đề nêu ra, đề xuất giả thuyết.
- Thông báo kết quả, kiểm định kết quả.
- Đưa ra giải pháp, kiến thức mới.
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Sử dụng phương pháp thực nghiệm làm bài kiểm tra lại kiến đã học. 
- Hoạt động cá nhân.
- Hoạt động theo nhóm (2 HS hoặc 4 HS).
- Làm việc chung cả lớp.
- Nhóm A thảo luận, nhóm B quan sát và ngược lại.
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
- Trò chơi: Sử dụng phương pháp động não huy động vố kiến thức mới để thực hành tốt yêu cầu này. 
Slide 18
Slide 19
Tác dụng của hoạt động tự tìm tòi khám phá kiến thức mới từ những tiết dạy học có ứng dụng CNTT và sơ đồ tư duy: 
- Giúp học sinh rèn luyện tính chủ động, sáng tạo trong học Toán.
- Học sinh sẽ hiểu sâu, nhớ lâu kiến thức nếu như chính mình tìm ra kiến thức đó hoặc góp phần cùng các bạn tìm tòi, khám phá, xây dựng lên kiến thức đó.
- Trong quá trình tìm tòi, khám phá học sinh tự đánh giá được kiến thức của mình. Cụ thể:
	+ Khi gặp khó khăn chưa giải quyết được vấn đề, học sinh tự đo được thiếu sót của mình về mặt kiến thức, về mặt tư duy và tự rút kinh nghiệm.
+ Khi tranh luận với các bạn, học sinh cũng tự đánh giá được trình độ của mình so với các bạn để tự rèn luyện, điều chỉnh.
- Trong quá trình học sinh tự tìm tòi, khám phá, Giáo viên biết được tình hình của học sinh về mức độ nắm kiến thức từ vốn hiểu biết, từ bài học cũ; trình độ tư duy, khả năng khai thác mối liên hệ giữa yếu tố đã biết với yếu tố phải tìm.
- Học sinh tự tìm tòi, khám phá sẽ rèn luyện được tính kiên trì vượt khó khăn và một số phẩm chất tốt của người học Toán như: Tự tin, suy luận có cơ sở, coi trọng tính chính xác, tính hệ thống... từ CNTT.
4- Một số lưu ý khi thực hiện CNTT trong dạy học để học sinh tự tìm tòi, khám phá kiến thức mới.
- Phải chú ý ngay từ việc soạn giáo án. Phải tập trung vào việc thiết kế các hoạt động của học sinh trước, trên cơ sở đó mới xác định các hoạt động chỉ đạo, tổ chức của Giáo viên.
- Số lượng hoạt động và mức độ tư duy trong mỗi tiết học phải phù hợp với trình độ học sinh để có đủ thời gian tổ chức hoạt động tìm tòi, khám phá.
- Nghiên cứu kĩ nội dung bài học, tìm kiếm các tinh huống có vấn đề, tạo cơ hội cho học sinh tìm tòi, khám phá.
Sử dụng Công nghệ thông tin để tạo sơ đồ tư duy trong dạy học toán đi tìm lời giải hoặc minh hoạ kết quả lời giải. Hình thức này thường được sử dụng trong hình thức tổ chức lớp học với số đông. Giáo viên cho một vài học sinh trực tiếp thao tác với máy tính. Hình thức này tận dụng được thời gian lên lớp và phù hợp hơn cả là các tiết học nội dung bài mới.
C. HIỆU QUẢ CỦA ĐỀ TÀI
HIỆU QUẢ CỦA VIỆC ỨNG DỤNG CNTT VÀ SƠ ĐỒ TƯ DUY VÀO DẠY HỌC TOÁN 5 GIÚP HỌC SINH KHÁM PHÁ KIẾN THỨC MỚI . 
I. Ý nghĩa của đề tài với công tác:
Mục đích của việc ứng dụng CNTT và sơ đồ tư duy vào nhà trường nói chung và trường tiểu học nói riêng là đẩy mạnh dạy học có hiệu quả, sử dụng CNTT như một công cụ lao động trí tuệ, giúp các thầy giáo, cô giáo nâng cao chất lượng dạy học; trang bị cho HS kiến thức về CNTT, HS sử dụng máy tính như một công cụ học tập nhằm nâng cao chất lượng học tập; góp phần rèn luyện HS một số phẩm chất cần thiết của người lao động trong thời kì hiện đại hoá. Hoà nhập với xu thế chung của thời đại, nhằm thúc đẩy tiến trình đổi mới nhà trường theo hướng hội nhập, thực hiện tốt mục tiêu, nhiệm vụ năm học, trường Tiểu học Xuyên Mộc đã áp dụng những ứng dụng của công nghệ thông tin vào quá trình quản lý và giảng dạy nhằm đổi mới quá trình quản lý và phương pháp dạy học.
Qua mấy năm ứng dụng và trải nghiệm ở Trường Tiểu học Xuyên Mộc tôi thấy hiệu quả của việc đổi mới phương pháp dạy học bằng ứng dụng CNTT và dùng sơ đồ tư duy trong học toán 5 : Những phương pháp dạy học theo cách tiếp cận dễ dàng, phương pháp dạy học theo dự án, dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề càng có nhiều điều kiện để ứng dụng rộng rãi. Các hình thức dạy học như dạy học đồng loạt, dạy theo nhóm, dạy cá nhân cũng có những đổi mới trong môi trường công nghệ thông tin và truyền thông. Nếu trước kia người ta nhấn mạnh tới phương pháp dạy sao cho học sinh nhớ lâu, dễ hiểu, thì nay phải đặt trọng tâm là hình thành và phát triển cho học sinh các phương pháp học chủ động. Nếu trước kia người ta thường quan tâm nhiều đến khả năng ghi nhớ kiến thức và thực hành kỹ năng vận dụng, thì nay chú trọng đặc biệt đến phát triển năng lực sáng tạo của học sinh. Như vậy, việc chuyển từ “lấy giáo viên làm trung tâm” sang “lấy học sinh làm trung tâm” sẽ trở nên dễ dàng hơn. 
- Về nhận thức: đa số giáo viên trong nhà trường đều hiểu và xác định được vai trò và sự cần thiết của việc đổi mới phương pháp dạy học bằng cách ứng dụng CNTT và sơ đồ tư duy trong quá trình lên lớp. Hiệu phó chuyên môn trường tôi yêu cầu: Cá

Tài liệu đính kèm:

  • docUNG DUNG CONG NGHE THONG TIN VA SO DO TU DUY TRONGDAY HOC TOAN 5.doc