Năm học 2009 - 2010 là năm học thứ ba ngành giáo dục thực hiện cuộc vận động “ Xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực” trong đó có nội dung xây dựng cảnh quan sư phạm xanh, sạch, đẹp đã được đông đảo cán bộ giáo viên và học sinh hưởng ứng. Muốn thực hiện tốt công tác này trước hết phải giáo dục cho học sinh có ý thức bảo vệ môi trường. Việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường trong giai đoạn hiện nay là một việc làm bức thiết. Trong những năm gần đây, càng ngày mỗi người chúng ta càng cảm thấy áp lực của sự ô nhiễm môi trường đang đè nặng lên chính mình. Đó là hậu quả của những hành động thiếu hiểu biết của mỗi người nói riêng và của từng bộ phận trong cộng đồng nói chung. Hơn lúc nào hết, mỗi người đều nhận thấy cần phải chấn chỉnh lại những hành động của chính mình, cần phải quan tâm chăm sóc cho môi trường xung quanh ta - “Ngôi nhà” điều kiện cho sự tồn tại, phát triển cho chính chúng ta và các thế hệ con cháu mai sau.
Hãy cứu lấy “Ngôi nhà của chúng ta”. Tiếng chuông cảnh tỉnh ấy đã và đang vang lên hàng ngày trên các phương tiện truyền thông đại chúng (báo, đài, ti vi, ). Nếu như trước đây bộ môn giáo dục môi trường chỉ được giảng dạy ở khoa Sinh của các trường Đại học, Cao đẳng, Trung học sư phạm thì nay đã có mặt ở nhiều trường đào tạo khác nhau và bắt buộc đưa vào trường Tiểu học từ năm Vì vậy, giáo dục bảo vệ môi trường đã trở thành nhiệm vụ quan trọng trong việc đào tạo thế hệ trẻ ở các trường học nhất là các trường phổ thông. Do đó, tôi quyết định nghiên cứu đề tài “Áp dụng chương trình giáo dục bảo vệ môi trường trong các môn học ở cấp Tiểu học”.
êng t¹i céng ®ång, yªu quý vµ cã ý thøc gi÷ g×n, b¶o vÖ m«i trêng, tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng gi÷ g×n b¶o vÖ m«i trêng t¹i céng ®ång. + M«i trêng sèng cña em: Cñng cè kiÕn thøc qua c¸c m«n häc vÒ c¸c thµnh phÇn c¬ b¶n cña m«i trêng xung quanh nh ®Êt, níc, kh«ng khÝ, ¸nh s¸ng, ®éng vËt, thùc vËt, Mét sè biÓu hiÖn vÒ « nhiÔm m«i trêng, nhËn biÕt c¶nh quan m«i trêng xung quanh, cã nh÷ng viÖc lµm ®¬n gi¶n thiÕt thùc ®Ó gi÷ g×n vµ b¶o vÖ m«i trêng xung quanh. + Em yªu thiªn nhiªn: Con ngêi sinh sèng trong thiªn nhiªn vµ lµ mét bé phËn cña thiªn nhiªn, ph¸ ho¹i thiªn nhiªn, m«i trêng tù nhiªn xung quanh sÏ g©y t¸c h¹i ®èi víi cuéc sèng con ngêi. V× vËy, c¸c em cÇn biÕt c¶m nhËn, yªu quý vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn, b¶o vÖ thiªn nhiªn, tham gia trång vµ ch¨m sãc c©y xanh, ch¨m sãc yªu quý nh÷ng con vËt nu«i. + V× sao m«i trêng bÞ « nhiÔm: NhËn biÕt vµ chØ ra mét sè nguyªn nh©n g©y « nhiÔm m«i trêng ®Õn con ngêi vµ c¸c sinh vËt kh¸c, thùc hiÖn nh÷ng hµnh ®éng cô thÓ ®Ó tr¸nh lµm « nhiÔm m«i trêng. + TiÕt kiÖm trong tiªu dïng: BiÕt tiÕt kiÖm vµ gãp phÇn b¶o vÖ m«i trêng, quý träng c¸c ®å dïng, tµi s¶n thiªn nhiªn, s¶n phÈm lao ®éng, tiÕt kiÖm sö dông hîp lý c¸c ®å dïng trong sinh ho¹t, häc tËp, biÕt ph©n lo¹i tËn dông phÕ th¶i. Gi¸o dôc b¶o vÖ m«i trêng lµ mét néi dung gi¸o dôc trong trêng TiÓu häc. Do ®ã, ®Æc thï gi¸o dôc b¶o vÖ m«i trêng cã thÓ sö dông nhiÒu ph¬ng ph¸p d¹y häc ®a d¹ng nh th¶o luËn nhãm, trß ch¬i, ph¬ng ph¸p dù ¸n, ®ãng vai, ®ång thêi gi¸o dôc b¶o vÖ m«i trêng cßn sö dông c¸c ph¬ng ph¸p d¹y häc ®Æc thï cña c¸c m«n häc. 3. Ph¬ng ph¸p gi¸o dôc b¶o vÖ m«i trêng trong trêng TiÓu häc: Tõ n¨m häc 2007 - 2008, thùc hiÖn chỉ thị sè 02/2005/CT - BGD “Vª t¨ng cêng c«ng t¸c gi¸o dôc b¶o vÖ m«i trêng” x¸c ®Þnh nhiÖm vô träng t©m cho gi¸o dôc phæ th«ng lµ trang bÞ cho häc sinh kiÕn thøc, kü n¨ng vÒ m«i trêng vµ b¶o vÖ m«i trêng b»ng c¸c h×nh thøc phï hîp qua c¸c m«n häc vµ ho¹t ®éng gi¸o dôc ngoµi giê lªn líp, x©y dùng nhµ trêng xanh, s¹ch, ®Ñp. Khi d¹y nh÷ng néi dung gi¸o dôc b¶o vÖ m«i trêng, gi¸o viªn thêng sö dông c¸c ph¬ng ph¸p mµ ë ®ã häc sinh ®îc tranh luËn, bµy tá ý kiÕn, th¸i ®é, hµnh ®éng, nh: C¸c ph¬ng ph¸p th¶o luËn nhãm, tæ chøc lµm viÖc theo phiÕu häc tËp, trß ch¬i, ®iÒu tra, Nhê nh÷ng ph¬ng ph¸p nµy, häc sinh cã thÓ tù ph¸t hiÖn nh÷ng kinh nghiÖm ®óng, sai, sù cÇn thiÕt b¶o vÖ m«i trêng, nªu c¸c ph¬ng híng c¶i thiÖn m«i trêng xung quanh; tham gia c«ng t¸c gi÷ g×n vÖ sinh b¶o vÖ m«i trêng. Gi¸o viªn ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong viÖc gi¸o dôc b¶o vÖ m«i trêng qua c¸c m«n häc ë cÊp TiÓu häc. Tuy nhiªn, vÊn ®Ò ph¸t triÓn kiÕn thøc, kü n¨ng vµ h×nh thµnh th¸i ®é vÒ gi¸o dôc m«i trêng trong c¸c bµi häc ®¹t hiÖu qu¶ cha cao. Tõ nh÷ng kiÕn thøc träng t©m bµi häc cã liªn quan ®Õn vÊn ®Ò m«i trêng c¸c em häc sinh míi chØ hiÓu vµ n¾m ®îc kiÕn thøc trong s¸ch gi¸o khoa cßn viÖc vËn dông vµo thùc tÕ cuéc sèng cßn nhiÒu h¹n chÕ. Häc sinh cha ®îc n©ng cao ý thøc trong c¸c hµnh vi ®èi xö víi r¸c th¶i, ý thøc b¶o vÖ m«i trêng trong nhµ trêng vµ céng ®ång. HiÖn tîng häc sinh ¨n quµ vøt r¸c th¶i bõa b·i, kh«ng ®óng quy ®Þnh vÉn thêng x¶y ra . §ã chÝnh lµ khã kh¨n, víng m¾c, nh÷ng tån t¹i cÇn tiÕp tôc th¸o gì vÒ c¸c mÆt: C«ng t¸c tæ chøc cña nhµ trêng; viÖc lùa chän néi dung d¹y häc sao cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt, ph¬ng tiÖn, thiÕt bÞ d¹y häc hiÖn cã; c¬ chÕ qu¶n lý chØ ®¹o cña nhµ trêng víi môc ®Ých cuèi cïng lµ lµm cho häc sinh: - Bíc ®Çu biÕt vµ hiÓu c¸c thµnh phÇn m«i trêng. - Mèi quan hÖ gi÷a con ngêi vµ c¸c thµnh phÇn m«i trêng. - Cã kh¶ n¨ng tham gia c¸c ho¹t ®éng b¶o vÖ m«i trêng phï hîp víi løa tuæi. - Sèng tiÕt kiÖm, ng¨n n¾p, vÖ sinh, chia sÎ, hîp t¸c. - Yªu quý thiªn nhiªn, gia ®×nh, trêng líp, quª h¬ng. - Th©n thiÖn víi m«i trêng, quan t©m tíi m«i trêng xung quanh. III. Mét sè biÖn ph¸p gi¸o dôc b¶o vÖ m«i trêng ë trêng tiÓu häc: 1. Gi¸o dôc b¶o vÖ m«i trêng th«ng qua ho¹t ®éng ngoµi giê lªn líp: Ho¹t ®éng gi¸o dôc ngoµi giê lªn líp ë TiÓu häc rÊt ®a d¹ng vµ phong phó. C¸c ho¹t ®éng gi¸o dôc ngoµi giê lªn líp ë tiÓu häc lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ phï hîp víi nhu cÇu tham gia ho¹t ®éng tËp thÓ cña häc sinh TiÓu häc. C¸c h×nh thøc ®a d¹ng, phong phó cña ho¹t ®éng gi¸o dôc ngoµi giê lªn líp gióp cho viÖc chuyÓn t¶i c¸c néi dung gi¸o dôc, ®Æc biÖt lµ gi¸o dôc b¶o vÖ m«i trêng ®Õn häc sinh mét c¸ch nhÑ nhµng, tù nhiªn vµ hÊp dÉn. §Ó tiÕn hµnh gi¸o dôc b¶o vÖ m«i trêng th«ng qua ho¹t ®éng ngoµi giê lªn líp cho häc sinh tiÓu häc cã thÓ tæ chøc c¸c h×nh thøc sau: - C©u l¹c bé: Cã thÓ tæ chøc cho nh÷ng nhãm häc sinh cã cïng høng thó, së thÝch t×m hiÓu m«i trêng tù nhiªn hoÆc c¸c di s¶n v¨n ho¸, lÞch sö. Cã thÓ tæ chøc c©u l¹c bé vÒ di tÝch lÞch sö ë quª h¬ng, c©u l¹c bé vÒ mét loµi c©y, con,nh: “C©u l¹c bé nh÷ng nhµ ®Þa chÊt trÎ tuæi”, “C©u l¹c bé nh÷ng nhµ lÞch sö trÎ tuæi”, “C©u l¹c bé nh÷ng nhµ sinh vËt c¶nh “, Ho¹t ®éng cña c¸c c©u l¹c bé cã thÓ lµ: Thu thËp, trng bµy, b¸o c¸o th«ng tin vÒ mét loµi thó quý hiÕm, ®iÒu tra ®¬n gi¶n, ph¸t hiÖn vÊn ®Ò nh: T×nh h×nh chÆt ph¸ c©y cèi t¹i trêng, céng ®ång, t×nh h×nh « nhiÔm níc s«ng, hå,; tham gia gi¶i quyÕt mét vÊn ®Ò m«i trêng cña trêng, líp, céng ®ång nh trång c©y, ch¨m sãc bån hoa, c©y c¶nh, - Tham quan: T¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh cã nh÷ng ho¹t ®éng häc tËp vÒ m«i trêng vµ b¶o vÖ m«i trêng ®¹t chÊt lîng cao trong nh÷ng t×nh huèng thÝch hîp ngoµi khu«n khæ líp häc. Ho¹t ®éng nµy gióp häc sinh cã nh÷ng tr¶i nghiÖm trùc tiÕp trong nh÷ng khung c¶nh kh¸c nhau, qua ®ã sÏ n©ng cao viÖc x©y dùng kiÕn thøc, kü n¨ng cña häc sinh th«ng qua nh÷ng c¬ héi häc tËp kh¸m ph¸. Ph©n tÝch, h×nh thµnh th¸i ®é vµ ph¸t triÓn ãc thÈm mÜ, t¹o c¬ héi cho gi¸o viªn, häc sinh hiÓu biÕt lÉn nhau. Cã thÓ tæ chøc nh÷ng chuyÕn ®i th¨m c¬ së nhµ trêng vµ céng ®ång ®Þa ph¬ng, th¨m nhµ nhµ m¸y, trung t©m ë thµnh thÞ, th¨m c¶nh thiªn nhiªn nh rõng, c«ng viªn - Trß ch¬i: Th«ng qua tr¶i nghiÖm trong nh÷ng t×nh huèng kh¸c nhau, trß ch¬i t¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh cñng cè, më réng kiÕn thøc, th¸i ®é vµ thùc hµnh kü n¨ng b¶o vÖ gi÷ g×n m«i trêng mét c¸ch tù nhiªn, høng thó. Trß ch¬i cã thÓ ®îc thùc hiÖn ë tÊt c¶ c¸c chñ ®iÓm. Cã thÓ tæ chøc c¸c trß ch¬i nh: Trß ch¬i ®ãng vai, gi¶i quyÕt t×nh huèng häc tËp, trß ch¬i vËn ®éng - häc tËp. Nh÷ng lo¹i trß ch¬i nµy gióp häc sinh nhËn biÕt c¸c hµnh vi cã lîi hay cã h¹i ®èi víi m«i trêng, nguyªn nh©n g©y « nhiÔm m«i trêng, t×m nh÷ng gi¶i ph¸p b¶o vÖ m«i trêng. - V¨n ho¸ nghÖ thuËt: C¸c h×nh thøc kÓ chuyÖn, biÓu diÔn, su tÇm vµ s¸ng t¸c th¬, truyÖn, vÏ tranh t¸c ®éng vµo xóc c¶m cña häc sinh, gióp häc sinh cñng cè vµ ph¸t triÓn th¸i ®é ®óng ®¾n ®èi víi c¸c vÊn ®Ò m«i trêng. §èi víi häc sinh tõ líp 3 ®Õn líp 5 cã thÓ tæ chøc vÏ tranh vÒ chñ ®Ò ng«i nhµ cña em, phong c¶nh cña quª h¬ng; viÕt, h¸t vÒ c¶nh ®Ñp quª h¬ng, vÒ gia ®×nh, kÓ chuyÖn vÒ c©y, con bÞ ¶nh hëng bëi t¸c ®éng cña con ngêi, cña « nhiÔm m«i trêng vµo n¬i sinh sèng cña chóng, - Gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò m«i trêng cña céng ®ång: Häc sinh bíc ®Çu vËn dông kiÕn thøc, kü n¨ng ®· häc ë trªn líp ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò thùc tÕ vÒ m«i trêng, trªn c¬ së ®ã cñng cè, ph¸t triÓn kiÕn thøc vµ th¸i ®é vÒ m«i trêng. C¸c vÊn ®Ò m«i trêng cña céng ®ång mµ häc sinh TiÓu häc cã thÓ tham gia gi¶i quyÕt lµ: Gi÷ g×n, lµm ®Ñp quang c¶nh khu di tÝch, danh lam th¾ng c¶nh, ch¨m sãc c©y xanh, ch¨m sãc bån hoa c©y c¶nh; §iÒu tra vÒ c¸c vÊn ®Ò m«i trêng t¹i céng ®ång nh: Sè gia ®×nh sö dông níc s¹ch, sè c¸c b¹n nhá ë th«n xãm ¨n uèng kh«ng hîp vÖ sinh, cæ ®éng vÒ b¶o vÖ m«i trêng; tham gia vµo gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò m«i trêng cÊp b¸ch t¹i céng ®ång nh: Dän dÑp, t¹o mét s©n ch¬i chung s¹ch ®Ñp, tham gia ngµy héi trång c©y, * Mét sè ho¹t ®éng minh ho¹: ¨n uèng s¹ch sÏ (Dïng cho líp 1) I. Môc tiªu: Sau ho¹t ®éng häc sinh cã kh¶ n¨ng: - BiÕt ®îc Ých lîi cña viÖc ¨n uèng s¹ch sÏ ®èi víi søc khoÎ con ngêi nãi chung, ®èi víi b¶n th©n nãi riªng. - Cã thãi quen ¨n uèng s¹ch sÏ hîp vÖ sinh; ghÐt thãi ¨n uèng bËy b¹, kh«ng hîp vÖ sinh. - BiÕt ¨n uèng s¹ch sÏ hîp vÖ sinh (¨n chÝn uèng s«i, kh«ng ¨n qu¶ xanh, kh«ng uèng níc l·, ¨n cã giê giÊc, biÕt röa tay tríc khi ¨n). II. Thêi gian: 30 - 40 phót. III. Néi dung vµ h×nh thøc tæ chøc: 1. Néi dung: - ¡n uèng s¹ch sÏ hîp vÖ sinh cã lîi g×? NÕu ¨n uång kh«ng s¹ch sÏ , mÊt vÖ sinh th× sÔ cã h¹i g× cho søc khoÎ cña mçi ngêi chóng ta? - ¡n uèng s¹ch sÏ hîp vÖ sinh lµ ¨n s¹ch, uèng s¹ch, kh«ng ¨n nh÷ng thøc ¨n «i thiu hoÆc qu¶ xanh mµ chØ dïng ®å ¨n ®· ®îc nÊu chÝn, kh«ng uèng níc l· hoÆc níc tõ nguån kh«ng s¹ch cã trong tù nhiªn mµ chØ uèng níc ®· ®un s«i. NÕu biÕt ¨n uèng s¹ch sÏ hîp vÖ sinh th× søc khoÎ sÏ ®îc ®¶m b¶o, h¹n chÕ ®îc bÖnh tËt. - NÕu m«i trêng cã nguån níc bÞ bÈn, rau xanh vµ hoa qu¶ bÞ háng th× chóng ta kh«ng ®îc dïng ®Ó ¨n uèng. 2. H×nh thøc tæ chøc: Cho häc sinh xem tranh råi tr¶ lêi c©u hái. VI. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: - Mét sè tranh vÏ vÒ nguån níc bÞ « nhiÔm, vÒ m©m c¬m kh«ng ®Ëy lång bµn nªn bÞ ruåi nhÆng ®Ëu vµo, vÒ mét vµi lo¹i rau xanh thêng gÆp h»ng ngµy. - So¹n mét sè c©u hái vÒ nh÷ng ®iÒu nªn vµ kh«ng nªn tõ nh÷ng bøc tranh ë trªn vÒ ¨n s¹ch vµ uèng s¹ch. 2. Häc sinh: - ChuÈn bÞ ý kiÕn ®Ó tr¶ lêi c¸c c©u hái cña gi¸o viªn. V. Tæ chøc ho¹t ®éng: 1. Ho¹t ®éng 1: Xem tranh. * Môc ®Ých: Gióp häc sinh nhËn biÕt sù « nhiÔm m«i trêng. * C¸ch tiÕn hµnh: - Gi¸o viªn treo lªn b¶ng vµi bøc tranh vÒ nguån níc bÈn, vÒ h×nh ¶nh nh÷ng con ruåi ®Ëu m©m c¬m, vÒ mét vµi lo¹i rau xanh hoÆc hoa qu¶ thêng gÆp. - Sau ®ã ®Æt c©u hái ®Ó häc sinh tr¶ lêi. - Häc sinh cïng nhau suy nghÜ ®Ó tr¶ lêi c¸c c©u hái mµ gi¸o viªn ®Æt ra. * KÕt luËn: Kh«ng ®¬c uèng níc tõ nh÷ng nguån níc bÈn, kh«ng ¨n c¸c lo¹i rau qu¶ bÞ háng. NÕu chóng ta ¨n uèng kh«ng sach sÏ th× sÏ cã h¹i cho søc khoÎ cña b¶n th©n m×nh. 2. Ho¹t ®éng 2: Ph©n biÖt nh÷ng ®iÒu nªn vµ kh«ng nªn. * Môc ®Ých: Gióp häc sinh nhËn biÕt nh÷ng ®iÒu nªn vµ kh«ng nªn trong viÖc ¨n uèng h»ng ngµy. * C¸ch tiÕn hµnh: - Ph¸t cho häc sinh phiÕu bµi tËp cã c¸c c©u hái vÒ nh÷ng ®iÒu nªn vµ kh«ng nªn trong viÖc ¨n uèng hîp vÖ sinh. - Häc sinh lµm bµi trong 10 phót, sau ®ã gi¸o viªn gäi vµi em lªn tr×nh bµy kÕt qu¶ cña m×nh. - Cã thÓ cho häc sinh tù liªn hÖ thùc tiÔn h»ng ngµy trong viÖc ¨n uèng s¹ch sÏ hîp vÖ sinh ë nhµ còng nh ë n¬i c«ng céng. - KÕt thóc ho¹t ®éng cho häc sinh h¸t bµi ThËt ®¸ng chª. * KÕt luËn: Chóng ta kh«ng ®îc ¨n nh÷ng thøc ¨n «i thiu hoÆc qu¶ xanh, kh«ng ®îc uèng níc l·. ChØ nªn ¨n chÝn uèng s«i. nh thÕ sÏ lµm cho ta khoÎ m¹nh, kh«ng bÞ bÖnh tËt Gi÷ g×n vµ b¶o vÖ m«I trêng (Dïng cho líp 2,3) I. Môc tiªu: Sau ho¹t ®éng, häc sinh cã kh¶ n¨ng: - HiÓu ®îc sù cÇn thiÕt cña m«i trêng cho cuéc sèng cña con ngêi, tr¸ch nhiÖm cña con ngêi trong viÖc gi÷ g×n vµ b¶o vÖ m«i trêng. - Ph©n biÖt ®îc viÖc nªn lµm vµ kh«ng nªn lµm ®Ó b¶o vÖ m«i trêng trong s¹ch. BiÕt thùc hiÖn gi÷ g×n vµ b¶o vÖ m«i trêng. II. Thêi gian: 30 - 40 phót III. Néi dung vµ h×nh thøc tæ chøc: Néi dung: - M«i trêng rÊt cÇn thiÕt cho cuéc cña con ngêi. M«i trêng cung cÊp cho con ngêi nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó sèng nh ¨n, mÆc, ë, - M«i trêng bÞ « nhiÔm chñ yÕu do con ngêi g©y ra. V× vËy, con ngêi cÇn ph¶I cã tr¸ch nhiÖm víi m«i trêng, sèng th©n thiÖn víi m«i trêng. - Tr¸ch nhiÖm cña mçi chóng ta lµ ph¶i gi÷ g×n vµ b¶o vÖ m«i trêng. 2. H×nh thøc tæ chøc: Trß ch¬i th¶o luËn vµ liªn hÖ b¶n th©n. IV. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: - Tranh ¶nh, b¨ng h×nh vÒ sù « nhiÔm, tµn ph¸ m«i trêng. - C¸c dông cô ®Ó thùc hiÖn ho¹t ®éng nh: GiÊy khæ to, bót d¹, b¨ng dÝnh, kÐo, hå d¸n, - Phæ biÕn cho häc sinh nh÷ng néi dung cÇn chuÈn bÞ cho ho¹t ®éng. - Trß ch¬i “Bá r¸c vµo thïng”. 2. Häc sinh: - Lµm c¸c c¸nh hoa vµ nhuþ hoa cho ho¹t ®éng. - ChuÈn bÞ ý kiÕm xung quanh néi dung mµ gi¸o viªn ®· phæ biÕn cho líp. V. Tæ chøc ho¹t ®éng: 1. Ho¹t ®éng khëi ®éng: Trß chíi “Bá r¸c vµo thïng”. * Môc tiªu: Trß ch¬i gióp ®Þnh híng néi dung ho¹t ®éng cho häc sinh. * C¸ch tiÕn hµnh: - Gi¸o viªn chia líp thµnh hai nhãm: Nhãm “thïng r¸c” vµ nhãm “bá r¸c”. - Phá biÕn c¸ch ch¬i: + Nhãm “bá r¸c” xÕp thµnh h×nh vßng trßn, mçi em cầm s½n mét vËt tîng trng cho r¸c (cÆp, s¸ch, bót, giÇy, dÐp, ). Nhãm “thïng r¸c” ®øng ë trong vßng trßn. + Khi cã lÖnh ch¬i, c¸c em nhanh chãng bá r¸c vµo thïng, mçi thïng chØ ®ùng khèi lîng r¸c lµ 3. + Khi cã lÖnh kÕt thóc, trong nhãm “bá r¸c”, em nµo cßn cÇm r¸c lµ thua. Em nµo vøt r¸c ®i mµ kh«ng bá vµo “thïng r¸c” lµ bÞ ph¹t. Trong nhãm “thïng r¸c”, em nµo cÇm thiÕu hoÆc cÇm thõa sè r¸c quy ®Þnh còng bÞ ph¹t. - Häc sinh thùc hiÖn trß ch¬i. - Sau ®ã th¶o luËn c©u: V× sao ph¶i bá r¸c vµo thïng ®ùng r¸c? Vøt r¸c võa b·i cã t¸c h¹i g×? * KÕt luËn: Bá r¸c vµo thïng ®Ó gi÷ vÖ sinh chung, gi÷ cho m«i trêng trong s¹ch, tr¸nh ®îc dÞch bÖnh, b¶o ®¶m søc khoÎ cho con ngêi. VËy m«i trêng lµ g×? M«i tr¬ng ¶nh hëng ®Õn con ngêi nh thÕ nµo? §ã lµ néi dung cña ho¹t ®éng mµ h«m nay chóng ta cïng nhau thùc hiÖn. 2. Ho¹t ®éng 1: Th¶o luËn chung c¶ líp. * Môc tiªu: Gióp häc sinh hiÓu m«i trêng lµ g×? * C¸ch tiÕn hµnh: - Cho häc sinh xem mét bøc tranh hoÆc ¶nh ®· chuÈn bÞ tríc cã vÏ phong c¶nh rõng c©y, s«ng nói, trêi ®Êt, chim mu«ng, thó vËt, vµ mét bøc tranh hoÆc ¶nh m« t¶ ®êng x¸, nhµ m¸y, khãi bôi, (trong ®ã cã con ngêi sinh sèng). - Gi¸o viªn nªu c©u hái: + Em nh×n thÊy nh÷ng g× trong tranh, ¶nh ®ã? + Nh÷ng g× em nh×n ®îc trong tranh, ¶nh cã liªn quan ®Õn cuéc sèng cña con ngêi nh thÕ nµo? - C¶ líp cïng trao ®æi, th¶o luËn c¸c c©u hái trªn vµ rót ra nhøng kÕt luËn cÇn thiÕt nhÊt. * KÕt luËn: M«i trêng bao gåm kh«ng khÝ, níc, ®Êt ®ai, ©m thanh, ¸nh s¸ng, c©y cèi, s«ng nói, biÓn, hå, ®éng thùc vËt, c¸c khu d©n c, khu s¶n xuÊt. 3. Ho¹t ®éng2: Liªn hÖ thùc tÕ viÖc gi÷ g×n vµ b¶o vÖ m«i trêng. * Môc tiªu: Häc sinh biÕt sù cÇn thiÕt ph¶i tù liªn hÖ c¸ nh©n trong viÖc gi÷ g×n vµ b¶o vÖ m«i trêng. * C¸ch tiÕn hµnh: - Gi¸o viªn chia líp thµnh c¸c nhãm, mçi nhãm 3 - 4 häc sinh. - Giao cho mçi nhãm 1 tê giÊy khæ to. Yªu cÇu mçi nhãm liÖt kª c¸c néi dung cã liªn quan ®Õn viÖc giì g×n vµ b¶o vÖ m«i trêng, vi ph¹m b¶o vÖ m«i trêng. §a ra nh÷ng kiÕn nghÞ vÒ viÖc b¶o vÖ m«i trêng. - Häc sinh thùc hiÖn ho¹t ®éng. * KÕt luËn: B¶o vÖ m«i trêng vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn lµ gi÷ cho m«i trêng trong lµnh, s¹ch ®Ñp, ®¶m b¶o c©n b»ng sinh th¸i; ng¨n chÆn, kh¾c phôc cÊc hËu qu¶ xÊu do cßn ngêi vµ thiªn nhiªn g©y ra. B¶o vÖ tèt m«i trêng vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn gióp cho con ngêi t¹o ra cuéc sèng tèt ®Ñp, ph¸t triÓn bÒn v÷ng, l©u dµi. Thi t×m hiÓu m«I trêng cña trêng em (Bµi dïng cho líp 4 - 5) I. Môc tiªu: Sau ho¹t ®éng häc sinh cã kh¶ n¨ng: - N©ng cao hiÓu biÕt vÒ m«i trêng cña mét nhµ trêng, thÊy ®îc tr¸ch nhiÖm cña ngêi häc sinh trong viÖc gi÷ g×n vµ b¶o vÖ m«i trêng nhµ trêng lu«n xanh, s¹ch, ®Ñp. - Cã kü n¨ng ®¸nh gi¸ vµ ph©n tÝch m«i trêng cña mét nhµ trêng vÒ nh÷ng c¸i ®îc vµ c¸i cha ®îc cÇn ph¶i kh¾c phôc. BiÕt ®a ra nh÷ng biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó b¶o vÖ m«i trêng nhµ trêng. - Lu«n thÓ hiÖn th¸i ®é t«n träng vµ ñng hé nh÷ng hµnh vi ®óng, ®ång thêi phª ph¸n nh÷ng hµnh vi lµm « nhiÔm m«i trêng nhµ trêng. II. Thêi gian: 40 phót. III. Néi dung vµ h×nh thøc tæ chøc: 1. Néi dung: - M«i trêng nhµ trêng bao gåm nh÷ng g×? Nh÷ng c¸i ®ã do ®©u mµ cã? V× sao mçi häc sinh chóng ta ®Òu ph¶i cã tr¸ch nhiÖm gi÷ cho m«i trêng nhµ trêng lu«n xanh, s¹ch, ®Ñp? - Nh÷ng biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i trêng phï hîp víi løa tuæi häc sinh líp 4 - 5. 2. H×nh thøc tæ chøc: Thi t×m hiÓu theo nhãm, tæ häc sinh. IV. ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: - Híng dÉn häc sinh nh÷ng néi dung cÇn t×m hiÓu. - Gîi ý c¸c em c¸ch quan s¸t, thu thËp th«ng tin vµ viÕt b¸o c¸o thu ho¹ch. - Giao nhiÖm vô cho c¸n bé líp cïng víi gi¸o viªn chuÈn bÞ ch¬ng tr×nh cña cuéc thi. 2. Häc sinh: - Tõng tæ ph©n c«ng nhau thùc hiÖn viÖc quan s¸t, su tÇm nh÷ng th«ng tin nãi vÒ nhµ trêng, vÒ viÖc x©y dùng khung c¶nh s ph¹m cña nhµ trêng. - ViÕt b¸o c¸o thu ho¹ch theo nhãm, tæ hoÆc còng cã thÓ c¸ nh©n häc sinh tù viÕt b¶n thu ho¹ch riªng. - Cö ngêi dÉn ch¬ng tr×nh. - ChuÈn bÞ trang trÝ cho cuéc thi. V. Tæ chøc ho¹t ®éng: 1. Ho¹t ®éng 1: Quan s¸t m«i trêng nhµ trêng. * Môc tiªu: RÌn luyÖn cho häc sinh kü n¨ng quan s¸t vµ tæng hîp c¸c nhËn xÐt tõ c¸c kÕt qu¶ quan s¸t ®îc. * C¸ch tiÕn hµnh: - Chia líp thµnh c¸c nhãm nhá tõ 3 - 4 häc sinh. Giao nhiÖm vô cho c¸c nhãm tiÕn hµnh ho¹t ®éng quan s¸t m«i trêng nhµ trêng. Häc sinh ghi chÐp l¹i tÊt c¶ nh÷ng g× quan s¸t ®îc: Tõ khung c¶nh chung cña nhµ trêng ®Õn bån hoa, c©y c¶nh, tõ m«i trêng líp häc ®Õn m«i trêng xung quanh nhµ trêng. - ViÕt thµnh b¸o c¸o thu ho¹ch ®Ó chuÈn bÞ cho cuéc thi t×m hiÓu. * KÕt luËn: M«i trêng nhµ trêng bao gåm tõ líp häc tíi s©n trêng, tõ bån hoa c©y c¶nh tíi hµng c©y xanh xung quanh trêng, ®Òu cÇn ®îc gi÷ g×n vµ b¶o vÖ ®Ó lµm cho khung c¶nh nhµ trêng lu«n xanh, s¹ch, ®Ñp. 2. Ho¹t ®éng 2: Thi t×m hiÓu m«i trêng nhµ trêng. * Môc tiªu: Gióp häc sinh thÓ hiÖn nh÷ng hiÓu biÕt cña m×nh vÒ m«i trêng nhµ trêng, tõ ®ã x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña b¶n th©n trong viÖc gi÷ g×n vµ b¶o vÖ m«i trêng. * C¸ch tiÕn hµnh: - §¹i diÖn mçi nhãm tr×nh bµy b¸o c¸o thu ho¹ch cña nhãm vÒ kÕt qu¶ t×m hiÓu ®iÒu tra. - Líp th¶o luËn vµ gãp ý kiÕn bæ sung. - Sau cïng c¶ líp thèng nhÊt mét b¶n cam kÕt trong viÖc gi÷ g×n vµ b¶o vÖ m«i trêng nhµ trêng. * KÕt luËn: B¶o vÖ m«i trêng nhµ trêng lµ tr¸ch nhiÖm cña mçi ngêi häc sinh chóng ta. V× vËy, cÇn ph¶i cã nh÷ng hµnh ®éng thiÕt thùc ®Ó gãp phÇn cïng céng ®ång tham gia gi÷ g×n vÖ sinh m«i trêng nhµ trêng thªm xanh, s¹ch, ®Ñp. 2. Tích hợp, lồng ghép nội dung giáo dục bảo vệ môi trường thông qua các môn học. a). Định hướng: Bảo vệ môi trường đã và đang trở thành mối quan tâm mang tính toàn cầu. Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học nhằm làm cho học sinh bước đầu biết và hiểu các thành phần môi trường (đất, nước, không khí, ánh sáng, động vật, thực vật và quan hệ giữa chúng); mối quan hệ của con người và các yhành phần môi trường; ô nhiễm môi trường; biện pháp bảo vệ môi trường xung quanh (nhà ở, trường, lớp,); bước đầu có khả năng tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường phù hợp với lứa tuổi (trồng cây, chăm sóc cây, làm cho môi trường xanh, sạch, đẹp); sống hoà hợp, gần gũi, thân thiện với thiên nhiên, sống tiết kiệm, ngăn nắp, vệ sinh, chia sẻ hợp tác; yêu quý thiên nhiên, gia đình, trường lớp, quê hương, đất nước; thân thiện với môi trường; quan tâm tới môi trường xung quanh. Để thực hiện giáo dục bảo vệ môi trường trong trường Tiểu học có hiệu quả, nội dung giáo dục bảo vệ môi trường được lồng ghếp, tích hợp trong các môn học với kiến thức phù hợp ở 3 mức độ: - Mức độ toàn phần: Được áp dụng với những bài học có mục tiêu, nội dung phù hợp hoàn toàn với mục tiêu, nội dung giáo dục bảo vệ môi trường. - Mức độ bộ phận: Được áp dụng với những bài học chỉ có một bộ phận có mục tiêu nội dung phù hợp với giáo dục bảo vệ môi trường. - Mức độ liên hệ: Được áp dụng với những bài học có mục tiêu, nội dung có điều kiện liên hệ một cách lôgíc với nội dung giáo dục bảo vệ môi trường. b). Hình thức và phương pháp tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường: * Hình thức: Căn cứ vào nội dung chương trình, sách giáo khoa và đặc thù giảng dạy từng môn học ở Tiểu học, có thể tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường theo các hình thức sau: - Khai thác trực tiếp: Đối với các bài học có nội dung trực tiếp về giáo dục bảo vệ môi trường, giúp học sinh hiểu, cảm nhận được đầy đủ và sâu sắc nội dung bài học chính là góp phần giáo dục trẻ một cách tự nhiên về ý thức bảo vệ môi trường. Những hiểu biết về môi trường được học sinh cảm nhận qua các bài học sẽ in sâu vào tâm trí các em. Từ đó, các em sẽ có những chuyển biến về tư tưởng, tình cảm và có những hành động tự giác bảo vệ môi trường. Đây là điều kịên tốt nhất để nội dung giáo dục bảo vệ môi trường phát huy tác dụng đối với học sinh thông qua đặc thù của từng môn học. - Khai thác gián tiếp: Đối với các bài học không trực tiếp nói về giáo dục bảo vệ môi trường nhưng nội dung có yếu tố gần gũi, có thể liên hệ trực tiếp với việc giáo dục bảo vệ môi trường nhằm nâng cao ý thức cho học sinh, khi soạn giáo án. Giáo viên cần có ý thức “tích hợp”, “lồng ghép” bằng cách gợi mở vấn đề liên quan đến bảo vệ môi trường. Hình thức này đòi hỏi giáo viên phải nắm vững kiến thức về giáo dục bảo vệ môi trường, có ý thức tìm tòi, suy nghĩ và sáng tạo để có cách liên hệ thích hợp. Giáo viên cũng cần xác định rõ: Đây là yêu cầu “Tích hợp” theo hướng liên tưởng và mở rộng, do vậy phải thật tự nhiên, hài hoà và có mức độ; tránh khuynh hướng liên hệ lan man, sa đà hoặc gượng ép, không phù hợp với đặc thù môn học. - Dạy học trong lớp và ngoài thiên nhiên: Đối với những bài có nội dung giáo dục bảo vệ môi trường trùng hợp phần lớn hay hoàn toàn với nội dung giáo dục chung thì thì tiến hành ngoài thiên nhiên sẽ mang lại kết quả cao hơn. Vì trong môi trường thực tế đó các em sẽ có được những cảm xúc thực sự về cảnh quan thiên nhiên, có được những liên tưởng chính xác, chân thực về những vấn đề môi trường và đó cũng chính là nơi các em thể hiện những hành vi thiết thực nhất. Tuy nhiên, do học sinh Tiểu học còn nhỏ, hơn nữa thời gian dành cho việc dạy học nội dung giáo dục bảo vệ môi trường không nhiều nên khó có thể tổ chức cho cả lớp cùng đến tất cả những nơi có vấn đề môi trường. Vì vậy, mà hình thức được sử dụng thường xuyên trong quá trình dạy học vẫn là hình thức tổ chức dạy học trong lớp. Để giờ học mang tính thực tiễn và đạt hiệu quả cao, giáo viên có thể giao cho các nhóm hoặc cá nhân nhiệm vụ khám phá các nội dung giáo dục bảo vệ môi trường ngoài giờ học thông qua sách, báo trên các phương tiện thông tin đại chúng hoặc quan sát trực tiếp tại nơi các em sinh sống. Giáo dục bảo vệ môi trường không chỉ được thực hiện tích hợp trong các tiết học (trong lớp, ngoài lớp) mà còn được giáo dục thông qua các hoạt động khác như: thực hành giữ gìn trường, lớp
Tài liệu đính kèm: