Giáo án Luyện từ và câu lớp 5 - Tiết 10: Từ đồng âm - Trương Tiến Đạt - Trường Tiểu học "C" Mỹ Đức

Tuần 5 
Tiết 10 
KẾ HOẠCH BÀI HỌC 
Thứ năm, ngày 10 tháng 9 năm 2009 
Môn : Tập dọc 
Từ đồng âm
KTKN : 13 SGK : 51 
I. MUCÏ ĐÍCH – YÊU CẦU
- Hiểu thế nào là từ đồng âm (ND ghi nhớ).
- Biết phân biệt nghĩa của từ đồng âm ( BT1, mục III) ; đặt được câu để phân biệt các từ đồng âm ( 2 trong số 3 từ ở BT2) ; bước đầu hiểu tác dụng của từ đồng âm qua mẩu chuyện vui và các câu đố.
* Làm được đầy đủ BT2 ; nêu được tác dụng của từ đồng âm qua BT3, BT4.
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
- Bảng phụ (ghi nhớ) ; bảng nhóm (BT2).
III. HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC
HOẠT ĐỘNG DẠY
HOẠT ĐỘNG HỌC
A. Kiểm tra
Nhận xét - chấm điểm.
- đọc đoạn văn BT3 ( tiết LT&C trước)
B. Bài mới
1. Giới thiệu bài
- Nêu mục đích, yêu cầu của giờ học.
2. Phần nhận xét
* Bài tập 1 : Đọc các câu sau đây :
a. Ông ngồi câu cá.
b. Đoạn văn này có 5 câu.
- đọc yêu cầu.
- đọc 2 câu trong SGK
* Bài tập 2 : Dòng nào dưới đây nêu đúng nghĩa của mỗi từ câu ở bài tập 1 ?
- Thảo luận nhóm đôi
* Hai từ câu ở hai câu văn trên phát âm hoàn toàn giống nhau ( đồng âm ) song nghĩa rất khác nhau. Những từ như thế gọi là từ đồng âm.
- đọc yêu cầu
- phát biểu ý kiến.
Lời giải : 
a. Bắt cá, tôm, ... bằng móc sắt nhỏ (thường có mồi) buộc ở đầu một sợi dây.
b. Đơn vị của lời nói diễn đạt một ý trọn vẹn, trên văn bản được mở đầu bằng một chữ cái viết hoa và kết thúc bằng một dấu ngắt câu.
3. Phần ghi nhớ
- đọc nội dung ghi nhớ
- cả lớp đọc thầm + HTL ghi nhớ
4. Phần luyện tập
* Bài tập 1 : Phân biệt nghĩa của những từ đồng âm trong các cụm từ sau :
a. Cánh đồng - tượng đồng - một nghìn đồng.
b. Hòn đá - đá bóng
c. Ba và má - ba tuổi
- Thảo luận nhóm đôi
- đọc yêu cầu.
- HS phát biểu ý kiến
a.+ Cánh đồng : khoảng đất rộng và bằng phẳng, dùng để cày cấy, trồng trọt.
+ Tượng đồng : kim loại có màu đỏ, dễ dát mỏng và kéo sợi, thường dùng làm dây điện.
+ Một nghìn đồng : đơn vị tiền tệ của Việt Nam.
b. Hòn đá : chất rắn cấu tạo nên vỏ trái đất, kết thành từng tảng.
+ Đá bóng : đưa nhanh chân và hất mạnh bóng ra xa ...
c. Ba và má : bố, cha, ...
+ Ba tuổi : số tiếp theo trong dãy số tự nhiên.
* Bài tập 2 : Đặt câu để phân biệt các từ đồng âm bàn, cờ, nước.
- HS đặt câu với 2 trong số 3 từ : bàn, cờ, nước.
- 3 HS làm vào bảng nhóm.
* Làm được đầy đủ BT2
- Nhận xét - tuyên dương.
- đọc yêu cầu
+ Lớp của em có 21 chiếc bàn. Họ đang bàn tán sôi nổi.
+ Cờ đỏ sao vàng là Quốc kì nước ta. Ông ngoại em rất thích đánh cờ.
+ Nước con suối này rất trong. Nước ta có bờ biển dài hơn 3000 km.
- vài HS đọc bài làm
* Bài tập 3 : Đọc mẩu chuyện vui dưới đây và cho biết vì sao Nam tưởng ba mình đang chuyển sang làm việc tại ngân hàng.
- Làm việc cá nhân.
- Bạn Nam đã nhầm lẫn từ đồng âm nào ?
Nhận xét - kết luận
- phân vai đọc toàn bộ nội dung BT
- phát biểu ý kiến
- tiền tiêu
Lời giải : Nam nhầm lẫn từ tiêu trong cụm từ tiền tiêu ( tiền để chi tiêu ) với tiếng tiêu trong từ đồng âm : tiền tiêu ( vị trí quan trọng, nơi có bố trí canh gác ở phía trước khu vực trú quân, hướng về phía địch ).
* Bài tập 4 : Đố vui
- Thi đua giữa các tổ : HS làm vào bảng con
- Nhận xét - kết luận
* Nêu tác dụng của từ đồng âm.
Lời giải :
a. con chó thui.
b. cây súng (bông súng và khẩu súng).
* Nêu tác dụng của từ đồng âm.
- Tạo ra nhưng câu đố, câu nói thú vị trong cuộc sống.
IV. CỦNG CỐ - DẶN DÒ
- Từ đồng âm là gì ? Cho VD
- Chuẩn bị : MRVT : Hữu nghị - Hợp tác
- Nhận xét tiết học